Wet zorg en dwang

Vrijwillige en onvrijwillige zorg

Bij S&L Zorg willen we in principe geen onvrijwillige zorg toepassen, maar soms is dit toch beter voor de veiligheid van een bewoner. En als het dan toch moet, kiezen we voor de minst ingrijpende vorm en kijken we continu of er manieren zijn om de dwang te verminderen of te verlichten. De Wet zorg en dwang regelt de rechten bij onvrijwillige zorg of onvrijwillige opname van mensen met een verstandelijke beperking.

Per 1 januari 2020 is de Wet zorg en dwang in werking getreden, deze wet vervangt de wet BOPZ. De Wet zorg en dwang is specifiek geschreven voor de gehandicaptenzorg, dit in tegenstelling tot de wet BOPZ. In de Wet zorg en dwang wordt gesproken over ‘vrijwillige’ of ‘onvrijwillige zorg’, de termen maatregelen, dwang en nood verdwijnen hiermee.

Een andere belangrijke wijziging in de de nieuwe wet is het uitgangsprincipe “nee tenzij”, voor het toepassen van (on)vrijwillige zorg. Dat houdt in dat er eerst alternatieven bekeken en uitgeprobeerd moeten worden (mits dit mogelijk is) voordat er overgegaan kan worden naar het afspreken van onvrijwillige zorg. Het toepassen van onvrijwillige zorg wordt altijd als laatste middel ingezet.

Afspreken van onvrijwillige zorg

Het afspreken van onvrijwillige zorg gebeurt altijd in aanwezigheid van de bewoner en/of vertegenwoordiger. Tijdens dit overleg worden alternatieven besproken en beoordeeld of ze inzetbaar zijn. De zorgcoördinator en orthopedagoog zijn altijd betrokken bij het afspreken van onvrijwillige zorg. Indien noodzakelijk kan er ook een andere behandelaar aansluiten, denk hierbij aan de (huis)arts. Bij bovenstaand overleg kan de bewoner en/of vertegenwoordiger zich laten bijstaan door één van de cliëntvertrouwenspersonen Wzd. Deze cliëntvertrouwenspersonen Wzd zijn onafhankelijk en worden beschikbaar gesteld door het zorgkantoor. Het vaststellen van de onvrijwillige zorg is de verantwoordelijkheid van de Wzd functionaris, die bij S&L Zorg in dienst is.

Stappenplan en evaluaties

Als er onvrijwillige zorg wordt toegepast dan moet er een stappenplan gevolgd worden. Hierin staat beschreven wanneer de onvrijwillige zorg geëvalueerd moet worden en wie daarbij betrokken moet zijn. De frequentie in het eerste jaar is dat (on)vrijwillige zorg driemaandelijks geëvalueerd wordt. Later in het proces is deze evaluatie om de zes maanden. Het doel van de evaluaties is om in gesprek te blijven met elkaar en te blijven zoeken naar alternatieven en te streven naar het stoppen van de onvrijwillige zorg.

Direct toepassen onvrijwillige zorg

In onvoorziene omstandigheden blijft het wel mogelijk om direct onvrijwillige zorg toe te passen. Deze onvrijwillige zorg mag maximaal 14 dagen toegepast worden, daarna moet de onvrijwillige zorg of stoppen of besproken zijn met de bewoner en/of vertegenwoordiger. De onvrijwillige zorg wordt geregistreerd in het cliëntdossier ONS. Onvrijwillige zorg kan overal toegepast worden en niet zoals in de wet BOPZ alleen op BOPZ erkende locaties.

Bij het afspreken van onvrijwillige zorg moet per beperking beoordeeld worden of de bewoner hierover zelf kan beslissen of dat de vertegenwoordiger dit moet doen. Het maakt niet uit dat er een verklaring is van wilsonbekwaamheid.

Uitzonderingen Wet zorg en dwang

In de Wet zorg en dwang zijn ook een aantal uitzonderingen opgenomen. Dit zijn beperkingen die, ondanks dat er geen verzet is, wel als onvrijwillige zorg moeten worden opgenomen, namelijk:

  • Gedwongen toedienen van medicatie vocht en/of voeding.
  • Beperken van de bewegingsvrijheid.
  • Insluiten.

Het voorschrijven van medicatie die niet bij het ziektebeeld past, valt hier ook onder. Bijvoorbeeld medicatie voor epilepsie die ook gedragsbeïnvloedend werkt en daarom voorgeschreven wordt aan een bewoner die geen epilepsie heeft.

Belevingsgericht

Wij willen een bijdrage leveren aan de kwaliteit van leven van onze bewoners. Wanneer er onrust is bij bewoners, of ander onbegrepen gedrag, proberen we te achterhalen waar dit vandaan komt. We zullen dan proberen de behandeling hier zo goed mogelijk op aan te passen. Hierbij wordt vaak ook advies van de orthopedagoog, de GZ-psycholoog, de AVG-arts en/of de huisarts gevraagd.

Gedragsbeïnvloedende medicatie en andere onvrijwillige zorg proberen we zo min mogelijk in te zetten, maar soms is dit niet geheel te vermijden.

Contactgegevens cliëntvertrouwenspersonen Wzd

Voor bewoners van S&L Zorg zijn Antje Walhout en Ine van Doornmalen van het LSR (landelijk steunpunt (mede)zeggenschap) de cliëntvertrouwenspersonen. U kunt ze bereiken via:

S&L Zorg heeft ook een cliëntvertrouwenspersoon voor alle vragen die niet over de Wzd gaan. Lees hier meer >>

Klachtrecht

Doorgaans heeft S&L Zorg tevreden bewoners. Toch kan er wel eens iets misgaan. Er ontstaat een klacht over de geboden dienstverlening, de bejegening, of over een besluit dat is genomen. Blijf niet rondlopen met deze klacht of ontevredenheid. S&L Zorg neemt elk signaal van onvrede serieus. Klachten kunnen zowel bij S&L Zorg als bij de landelijke klachtencommissie KCOZ worden ingediend. Ook hierin kunnen die cliëntvertrouwenspersonen ondersteuning bieden.

In de klachtenprocedure wordt uitgelegd welke verschillende mogelijkheden er zijn om een klacht aan de orde te stellen. Vertegenwoordigers kiezen zelf welke weg zij willen volgen.

Meer informatie

Wil je meer informatie over de Wet zorg en dwang? Bekijk dan eens de volgende websites en brochures: