Wet zorg en dwang

Per 1 januari 2020 is de Wet zorg en dwang in werking getreden, deze wet vervangt de wet BOPZ. De Wet zorg en dwang is specifiek geschreven voor de gehandicaptenzorg, dit in tegenstelling tot de wet BOPZ. In de Wet zorg en dwang wordt gesproken over ‘vrijwillige’ of ‘onvrijwillige zorg’, de termen maatregelen, dwang en nood verdwijnen hiermee.

Een andere belangrijke wijziging in de de nieuwe wet is het uitgangsprincipe “nee tenzij”, voor het toepassen van (on)vrijwillige zorg. Dat houdt in dat er eerst alternatieven bekeken en uitgeprobeerd moeten worden (mits dit mogelijk is) voordat er overgegaan kan worden naar het afspreken van onvrijwillige zorg. Het toepassen van onvrijwillige zorg wordt altijd als laatste middel ingezet.

Afspreken van onvrijwillige zorg

Het afspreken van onvrijwillige zorg gebeurt altijd in aanwezigheid van de bewoner en/of vertegenwoordiger. Tijdens dit overleg worden alternatieven besproken en beoordeeld of ze inzetbaar zijn. De zorgcoördinator en gedragsdeskundige zijn altijd betrokken bij het afspreken van onvrijwillige zorg. Indien noodzakelijk kan er ook een andere behandelaar aansluiten, denk hierbij aan de (huis)arts. De bewoner en/of vertegenwoordiger heeft het recht om zowel bij het afspreken van onvrijwillige zorg als bij de evaluaties ervan zich bij te laten staan door één van de externe cliëntvertrouwenspersonen Wzd.

Deze cliëntvertrouwenspersonen Wzd zijn onafhankelijk en worden beschikbaar gesteld door het zorgkantoor. Het vaststellen van de onvrijwillige zorg is de verantwoordelijkheid van de Wzd functionaris, die bij S&L Zorg in dienst is.

Bestuurlijke afspraken om de wet makkelijker te maken

De Wet zorg en dwang is best ingewikkeld, en lastig om in de praktijk te gebruiken. Daarom hebben 18 organisaties bestuurlijke afspraken gemaakt om de wet makkelijker te maken. Zo komt er meer geld voor een onafhankelijk persoon die de bewoner helpt en wordt er vaker overlegd met de bewoner en zijn familie over de zorg. Binnen S&L Zorg volgen we de bestuurlijke afspraken. Dit houdt onder andere in dat we niet meer het originele stappenplan volgen zoals beschreven in de Wzd, maar dat de evaluatie van de onvrijwillige zorg gekoppeld wordt aan de cyclus van het goed leven plan. Het stappenplan wordt nog wel gevolgd daar waar de bewoner en/of vertegenwoordiger het niet eens is met de afgesproken onvrijwillige zorg.

Concreet is dat de onvrijwillige zorg geëvalueerd wordt bij het goed leven gesprek en na een half jaar in het voortgangsgesprek. De bewoner en/of vertegenwoordiger mag ook een evaluatie aanvragen, ook al is de evaluatieperiode nog niet verlopen. De bewoner en/of vertegenwoordiger denkt mee in het vinden van alternatieven of om de onvrijwillige zorg te stoppen. In overleg met de bewoner en/of vertegenwoordiger wordt een niet bij de zorg betrokken deskundige gekozen.

Direct toepassen onvrijwillige zorg

In onvoorziene omstandigheden blijft het wel mogelijk om direct onvrijwillige zorg toe te passen. Deze onvrijwillige zorg mag maximaal 14 dagen toegepast worden, daarna moet de onvrijwillige zorg of stoppen of besproken zijn met de bewoner en/of vertegenwoordiger. De onvrijwillige zorg wordt geregistreerd in het cliëntdossier ONS. Onvrijwillige zorg kan overal toegepast worden en niet zoals in de wet BOPZ alleen op BOPZ erkende locaties.

Bij het afspreken van onvrijwillige zorg moet per beperking beoordeeld worden of de bewoner hierover zelf kan beslissen of dat de vertegenwoordiger dit moet doen. Het maakt niet uit dat er een verklaring is van wilsonbekwaamheid.