Hoe komt het dat er zoveel tekorten zijn in de zorg?
“Een van de belangrijkste factoren is de vergrijzing. De vergrijzing heeft geleid tot een grotere vraag naar zorg, terwijl er tegelijkertijd minder mensen beschikbaar zijn om deze zorg te bieden. De arbeidsmarkt is nu nog redelijk en bij S&L Zorg gaat het nog best goed, maar de voorspellingen zijn somber. Onderzoeken voorspellen dat het tekort in 2031 oploopt naar 135.000 werknemers. Binnen zorg en welzijn in onze regio wordt in 2031 een tekort verwacht van 27.000 medewerkers. Dat is gigantisch.”
Wat betekent dit voor S&L Zorg?
“Bij S&L Zorg vinden we dat iedereen recht heeft op een goed leven. Maar met minder medewerkers kunnen we niet op dezelfde manier bijdragen aan dit goede leven. Daarnaast merken medewerkers nu al veel werkdruk. Door de oplopende tekorten kan de werkdruk steeds groter worden, waardoor het werkplezier steeds een beetje meer afneemt. Dit willen we natuurlijk voorkomen en daarom moet er nu iets gebeuren.”
Wat moet er gebeuren om deze ‘donkere wolken’ tegen te gaan?
“De tekorten in de zorg kunnen we helaas niet veranderen. Maar er zijn genoeg dingen die we samen wél kunnen doen waardoor we nu en in de toekomst nog steeds de beste zorg en ondersteuning kunnen blijven bieden en het werkplezier blijven behouden. Daarom zullen we stapsgewijs dingen anders gaan doen. Al deze veranderingen bij elkaar noemen we “Samen aan zet!”. We zullen het namelijk echt met elkaar, van medewerker en vrijwilliger tot bewoner en verwant, moeten gaan doen.”
Kun je voorbeeld geven van zo’n verandering?
“Een mooi voorbeeld is het werven van nieuwe doelgroepen medewerkers. Zo willen we dit jaar nog een nieuwe functie in het leven roepen voor mensen zonder zorgdiploma, maar met een hart voor de zorg. Zij kunnen zorgtaken overnemen van cliëntbegeleiders waarvoor je niet geschoold hoeft te zijn, zoals werkzaamheden voorbereiden of juist afronden, bepaalde begeleidingstaken en andere zaken heel dicht bij de bewoners. Cliëntbegeleiders houden vervolgens meer tijd over voor werkzaamheden waarvoor zij specifiek geschoold zijn. Dit vraagt van cliëntbegeleiders dat zij de nieuwe medewerkers voldoende ondersteuning moeten bieden. Zij komen dus wat meer in een coachende rol terecht.”
Wat zijn andere voorbeelden van veranderingen?
“Technologische innovaties, maar ook sociale innovaties. Zoals, waar mogelijk, het vergroten van de zelfredzaamheid van bewoners. Ook willen we met verwanten open het gesprek aangaan om te kijken waar zij, indien mogelijk, nog extra in bij kunnen dragen. Ook gaan we meer gebruikmaken van technologie om ons werk efficiënter te maken. Daarnaast gaan we niet meer denken in verzuim, maar juist in termen van inzetbaarheid. Als een medewerker fysiek niet meer in staat is om het werk te doen, dan gaan we kijken naar wat iemand nog wel kan en passen we het werk daar op aan.”
“Een ander mooi voorbeeld is het project ‘Jouw uren, jouw wens’ (via stichting Het Potentieel Pakken, red.). Samen met medewerkers gaan we kijken waar er kansen liggen rondom het vergroten van hun contract. Een paar uur extra per week kan al een groot verschil maken. Voor S&L Zorg, maar ook voor de medewerker. Nog een voorbeeld is dat we meer aandacht besteden aan eigen regie op de werkplek. In september zal er namelijk een onderzoek komen onder medewerkers naar wat hen energie geeft en wat juist energie vraagt. Hier gaan we dan één-op-één en ook in de teams mee aan de slag, door vooral meer te richten op datgene wat energie geeft. En hebben we invloed op wat energie vraagt? Dan zullen we dat gaan verminderen. Wanneer iemand bijvoorbeeld rapporteren minder leuk vindt en een ander dit juist graag doet, dan kun je hierin een mooie match vinden. Ook willen we graag sturen op minder tijd aan administratieve taken. Het kan namelijk echt veel minder, waardoor er meer tijd is voor de bewoners en deelnemers.”
Benieuwd naar alle veranderingen? Bekijk ze in een duidelijk overzicht op onderstaande afbeelding.
Wanneer gaan we iets merken van deze veranderingen?
“Dat is heel verschillend. We nemen hier echt goed de tijd voor. Sommige dingen gaan we dit jaar al doorvoeren en andere dingen volgen later. Er zijn ook al veranderingen doorgevoerd, bijvoorbeeld op het gebied van inzetbaarheid. Medewerkers die tijdelijk te maken hebben met medische beperkingen, kunnen vaker aangepaste taken binnen het eigen team doen. Bij blijvende beperkingen wordt intensiever gezocht naar een andere functie binnen de organisatie, om medewerkers te behouden. Maar bijvoorbeeld ook het modulair opleiden (een verkort opleidingstraject voor mensen die een aanverwante opleiding aan de zorg hebben, zoals bijvoorbeeld CIOS of Pabo, red.). Met dit opleidingstraject zijn we in februari al gestart. En met de voorbereidingen voor het werven van mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt zijn we nu bezig. Belangrijk om te melden is dat we de gehele organisatie stap voor stap gaan meenemen in dit hele proces, van kennis ophalen tot evalueren, we doen dit immers samen.”
Waar hoop je dat S&L Zorg over tien jaar is?
“Ik hoop dat S&L Zorg nog steeds de leukste plek is om te werken voor mensen met een hart voor de gehandicaptenzorg. Dat medewerkers regie nemen, ruimte en faciliteiten krijgen zodat ze op een fijne manier de zorg kunnen geven die bewoners verdienen. Ik heb er alle vertrouwen in en het fijne is dat ik dit vertrouwen ook terug hoor als ik medewerkers binnen verschillende teams spreek. Zij hebben er vertrouwen in dat ze het met elkaar kunnen dragen.”
Wat zou je als laatste nog willen zeggen over “Samen aan zet!”?
“Samen aan zet!” gaat over verandering binnen S&L Zorg, maar we zijn ervan overtuigd dat dit de beste manier is om, ondanks de oplopende personeelstekorten, goede zorg te blijven leveren aan onze bewoners en tegelijkertijd het werkplezier in stand te houden.”
S&L Zorg nodigt iedereen uit om mee te denken rondom “Samen aan zet!”. Heb je tips, ideeën of vragen? Bespreek het met je leidinggevende en kom ook aan zet!
Vanuit de bestuurder
‘Samen aan zet!’ komt voort uit de organisatiestrategie die S&L Zorg voor 2022 tot en met 2025 heeft vastgelegd. Vera Hersbach, bestuurder van S&L Zorg: “We hebben te maken met een groot tekort op de arbeidsmarkt en daarom is het goed dat we nu actie ondernemen. Ik heb veel vertrouwen in ‘Samen aan zet!’ en ben ervan overtuigd dat dit ons veel gaat brengen. Met name de, waar mogelijke, samenwerking met het informele netwerk (verwanten, vrijwilligers, andere bewoners, red.) is in mijn ogen van grote meerwaarde. Dit heeft ook te maken met een visie, los van de problemen op de arbeidsmarkt. Ik geloof heel erg in de natuurlijke rollen die mensen in het leven van elkaar spelen en de meerwaarde hiervan. Juist om te zorgen dat in tijden van een tekort aan medewerkers, we ook het leven van de bewoners en deelnemers kunnen blijven verrijken.”
“Het informele netwerk levert al een waardevolle bijdrage en daar zijn we ontzettend blij mee. De komende jaren gaan we met name op zoek hoe we die samenwerking nog beter kunnen vormgeven. Zijn er andere, slimmere manieren, en waar is nog ruimte? Wat kan de bewoner zelf, wat kan het informele netwerk en wat is dan de beste bijdrage van de professional? Vaak hoeft de oplossing niet kant-en-klaar te zijn. Samen nadenken over oplossingen levert vaak al verrassende uitkomsten op.”
“Ik realiseer me dat het ook spannend is. Het betekent dat we als medewerkers dingen moeten gaan loslaten die we al jaren doen. Het is belangrijk dat we daarom het gesprek aangaan. Ik zou het mooi vinden als we onze medewerkers vooral kunnen inzetten waar ze voor opgeleid zijn en waar hun expertise zit. De werkzaamheden die zij naast de zorgtaken oppakken worden in de komende jaren minder en minder. We hebben een opgave met elkaar en zullen het dus ook samen moeten doen. Daar geloof ik in!”
