Juridisch statuut

Soms kunnen mensen door hun beperking niet goed voor zichzelf zorgen of hun financiële zaken niet regelen. Om te voorkomen dat anderen hier misbruik van maken, kan de kantonrechter een curator, bewindvoerder of mentor benoemen. Deze persoon neemt financiële beslissingen voor de betrokkene of beslissingen over de zorg aan de betrokkene. Wanneer je nog niet de leeftijd van 18 jaar heb bereikt val je vanzelfsprekend onder de ouderlijke macht of voogdij.

Personen vanaf 18 jaar en ouder zijn meerderjarig en voor de wet handelingsbekwaam ofwel juridisch zelfstandig. Echter een deel van onze bewoners is niet in staat zelfstandig beslissingen te nemen over materiële en/of immateriële zaken. Anderen zullen hen bij het nemen van dergelijke beslissingen moeten helpen of de beslissing voor hen nemen. Hiervoor zijn er juridisch drie mogelijkheden: onder curatele, onderbewindstelling en mentorschap.

Onder curatele stelling

Vanaf 18 jaar kan een persoon onder curatele worden gesteld. Een curator mag beslissingen nemen over de materiële en immateriële belangen van de curandus (de persoon die onder curatele is gesteld). Dit houdt in dat de curator verantwoordelijk is voor bijvoorbeeld het beheer van geld en bezittingen van de curandus, maar ook de belangen van de curandus behartigt wanneer het gaat over diens welzijn, bijvoorbeeld welke verzorging is nodig of welke dagbesteding sluit aan bij de behoefte. 

Onderbewindstelling

Vanaf 18 jaar kunnen de bewoners ook onder bewind worden geplaatst. Een bewindvoerder heeft veel minder vergaande bevoegdheden dan een curator. Een bewindvoerder beheert alleen de financiële zaken van de bewoner. Zowel een curator als een bewindvoerder moet zich periodiek bij de kantonrechter verantwoorden aangaande het financiële beheer. 

Mentorschap

Sinds 1 januari 1995 is de wet op mentorschap voor meerderjarigen in werking getreden. De mentor vertegenwoordigt de bewoner alleen in zaken van verzorging, verpleging, behandeling en begeleiding. Mentorschap kan gecombineerd worden met onderbewindstelling, waardoor zowel de materiële als de immateriële belangen van de bewoner vertegenwoordigd worden. 

Volledig zelfstandig

Sommige bewoners zijn volledig zelfstandig: zij staan niet onder curatele, hebben geen bewindvoerder of mentor. Dit houdt in dat zij binnen de grenzen van de wet volledig juridisch zelfstandig zijn. S&L Zorg adviseert om bewust stil te staan waar de bewoner belang bij heeft en welke ondersteuning hem of haar het beste past. Hoe tegenstrijdig het ook klinkt, maar soms kan een beperking van bijvoorbeeld bewindvoering vrijheid bieden in het zelfstandig naar de stad gaan.

S&L Zorg heeft als zorgaanbieder een aanspreekpunt nodig. De bewoner zelf of een vertegenwoordiger die namens de bewoner besluiten kan nemen op het gebied van zorg en financiën. Dat dient een wettelijk vertegenwoordiger te zijn. Dit is iemand die door de kantonrechter wordt benoemd tot mentor, bewindvoerder of curator. Tot 18 jaar vallen kinderen met een verstandelijke beperking op het ouderlijk gezag of hebben een voogd. En vanaf het achttiende jaar is de bewoner juridisch zelfstandig of heeft een wettelijk vertegenwoordiger. 

Kijk ook eens op:

• www.goedvertegenwoordigd.nl
• www.regelhulp.nl
• www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/curatele-bewind-en-mentorschap
  (folders over curatele en bewindvoering en mentorschap)