Trends in de zorg bij S&L Zorg

25 jaar geleden zag de wereld er heel anders uit

Bij de start van Sterrebos in 1989 zag de wereld er heel anders uit. In dat jaar waren er al wel mobiele telefoons; al wogen ze wel meer dan een kilo of zaten vast in een auto. De Berlijnse muur viel en de wereld was in jubelstemming. Als je genoeg had gespaard, kon je een spiksplinternieuwe Hyundai Pony kopen voor maar 12.000 gulden. De muziek was ook leuk: Milli Vanilli stond in de hitlijsten en iedereen danste mee met de Lambada. Gelukkig verandert de wereld en gelukkig verandert S&L Zorg ook. Er zijn ontzettend veel trends in de zorg.

Andere banen

De verandering in de benadering van de zorg en de toename van de technologie zorgen dat het werk in de zorg ook verandert. Het onderwijs moet aangepast worden en er is bijscholing nodig. Sommige functies in de zorg zullen verdwijnen, maar er zullen ook volledig nieuwe functies bij komen. Er komen bijvoorbeeld nu al steeds meer banen ter ondersteuning van mantelzorgers die een steeds belangrijkere rol gaan spelen.

Aandacht verschuift van ‘behandelen’ naar ‘leven met’

Op dit moment richt de zorg zich nog redelijk op genezen en behandelen van alle problemen. Het aantal chronisch zieken gaat echter verder stijgen. De zorgverlening zal steeds meer aandacht gaan geven aan kwaliteit van bestaan en veerkracht, aan het zo optimaal mogelijk leven met ziekten en beperkingen.

Professionele zorg op de derde plaats

De zorgvrager is tegenwoordig eerst zelf aan zet. Wat kan hij of zij zelf? In tweede instantie zijn familie en omgeving aan zet. Wat kunnen zij? Lukt het echt niet meer zelf, dan is er goede professionele hulp. De professionele zorg komt dus pas in derde instantie aan bod. Ook als de professionele zorg eenmaal betrokken is, zal er steeds vraag blijven naar hulp uit de directe omgeving van de zorgvrager. De professionele zorgverlener zal ook steeds meer netwerker en coach zijn, en sturing en advies geven om samen met de omgeving de cliënt een zo zelfstandig mogelijk leven te laten leiden.

Technologie

Momenteel speelt technologie al een belangrijke rol in de zorg en dat zal in hoog tempo toenemen. Op dit moment zijn er bijvoorbeeld al horloges die continu hartslag en bloeddruk in de gaten houden, ouderen kunnen beeldbellen met hun begeleider en er zijn zelfs sensoren in woningen die alarmeren als mensen afwijken van hun normale patroon. Mensen kunnen zelfs al een eerste onderzoek doen met apps op hun smartphone. In de toekomst zullen steeds meer diagnoses gesteld kunnen worden met smartphones, zelfs zonder arts. Het gebruik van robots
in de zorg zal toenemen. Een robot ziet er nu nog niet uit zoals in een film, maar kan al wel helpen bij een specifieke taak. In de toekomst zal één robot steeds meer taken kunnen combineren. De technologie biedt enorme kansen, wie weet wat er mogelijk is over tien jaar.

Menselijkheid en gezond verstand

Lange tijd is in de zorg alles ‘dichtgeregeld’ met protocollen, richtlijnen en regels. Er is een hoge werkdruk in de zorg door een te groot aantal administratieve lasten en te weinig ruimte voor eigen afwegingen of maatwerk. Er komt steeds meer behoefte aan menselijkheid en gezond verstand. Doe maar gewoon. Wat zou je thuis doen? Een zorgverlener kan veel meer dan wat in zijn of haar functieomschrijving staat. De zorgverlener heeft oog voor wat de cliënt op dat moment verder helpt, ook al heeft iets niet direct met zijn of haar functie te maken. De zorgvrager, instanties en omgeving moeten de zorgverlener steeds meer het vertrouwen geven dat risico’s vanuit kennis en ervaring goed worden afgewogen.

Vergrijzing

Tussen 2011 en 2030 neemt het aantal ouderen toe tot 22%. Het aantal mensen tussen de 20 en 64 jaar neemt juist af. Dit betekent dat de zorgvraag stijgt. Het aantal mensen dat werkt, is tegen die tijd nog maar 60% van de totale bevolking. Er zijn dus minder werkenden die de kosten voor de zorg kunnen dragen.

Stijgende zorgvraag

De vraag naar zorg neemt toe. Het aantal mensen met een chronische ziekte zal toenemen, maar ook het aantal mensen met meerdere aandoeningen. Naar verwachting zal in 2030 38% van de ouderen boven de 75 jaar meer dan drie aandoeningen hebben.

Alle veranderingen leiden er toe dat de zorgmedewerker aardig wat uitdagingen heeft. Zijn de ervaring en opleiding van de zorgmedewerkers van nu wel voldoende om in de toekomst optimaal te kunnen werken? We spreken Mariëtte Verschuren, opleidingsadviseur bij S&L Zorg.

Wat komt er op de zorgmedewerkers af? Mariëtte Verschuren: “De zorg moet goedkoper en efficiënter ingericht worden en tegelijkertijd worden de zorgvragen steeds complexer. Wij vragen onze medewerkers meer regie op eigen werk te nemen en zich alle veranderingen eigen te maken. Dat is best lastig. Thema’s als zelforganisatie, kwaliteit van bestaan, samenwerken met mantelzorgers en vrijwilligers en toepassingen van technologie zijn bekend, maar vaak nog niet in het handelen terug te vinden. Veel medewerkers voelen zich nog onzeker in deze veranderingen en het roept bij hen veel vragen op.”

De zorgmedewerker is de spil in de veranderingen. Is het dan geen tijd om snel te starten met het verder opleiden van de medewerkers? “Op veel punten weten we nog niet precies hoe het eindplaatje van alle veranderingen eruit gaat zien. Duidelijk is dat het anders moet en dat kan alleen met medewerkers die in beweging willen komen, zichzelf willen ontwikkelen en blijvend willen zoeken naar kansen en mogelijkheden om meer met minder te doen. Natuurlijk bieden we trainingen aan om nieuwe kennis en vaardigheden aan te leren. Maar dat is absoluut onvoldoende. De echte ontwikkeling naar de zorgmedewerker van morgen gebeurt in de praktijk, al werkenderwijs, door ervaringen op te doen, elkaar te ondersteunen en feedback te geven en zo met en van elkaar te leren”, zo legt Mariëtte uit.

Zo luisterend lijkt het nogal een forse uitdaging. Kan de zorgmedewerker dit wel aan? De werkdruk is al hoog. “Inderdaad een uitdaging”, vervolgt Mariëtte haar verhaal, “De zorgmedewerker kampt zelf met vragen en onzekerheden en tegelijkertijd moet hij/zij de veranderingen uitdragen en geaccepteerd zien te krijgen bij cliënten en cliëntvertegenwoordigers. Een ander dilemma waar de zorgmedewerker voor staat is, dat hij/zij bij het geven van meer regie aan de cliënt en het bieden van maatwerk vaak belemmerd wordt door regels, afspraken en administratieve verplichtingen. Durf met al die regels nog maar eens initiatief te nemen!”

Hoe komt de zorg in het algemeen en S&L Zorg specifiek dan uit dit dilemma? “Door samen te werken! Als iedereen die bij S&L Zorg betrokken is positief meedenkt en elkaar waar mogelijk helpt, dan geloof ik dat we gezamenlijk de klus kunnen klaren!”, sluit Mariëtte haar toelichting af.